Over het strootje en de balk

Het viel me al eerder op: veel uitdrukkingen en gezegden in het dagelijks taalgebruik hebben hun wortels in de Bijbel. Daar kun je helemaal zeker van zijn, als ze in een andere taal, bijna letterlijk vertaald, ook voorkomen. Dat geldt ook voor het spreekwoord dat ik deze maal opdiepte na de voorzet van Carel: Opgave 17 van #SG17 - STRO (KLIK HIER). Ik heb het over:

Over een strootje vallen en over een balk heenstappen. (In het Engels: To stumble at a straw and leap over a block.)

Ik vond het in een kerkblaadje. Het is een artikel (van Everard Warnink) over "schijnheiligheid".

Mattheus 23:4

Verwijten onder deze term worden vaak gericht tegen kerkelijken en gelovigen. Toch zijn de voorbeelden die de auteur geeft, toepasbaar op ons allemaal. Wie zichzelf recht aan wil kunnen kijken in de spiegel, zou ook stil moeten staan bij zijn eigen gedrag op dit vlak, zo betoogt hij.

De voorbeelden die hij noemt, komen allemaal voor in het 23ste hoofdstuk van Mattheus, waarin uitspraken van Jezus staan. De auteur geeft ze in zijn eigen woorden weer:

- er is tegenspraak tussen zeggen en doen.
- lasten leggen op andermans schouders, maar ondertussen zelf niet eens een klein percentage van die last tillen.
- werkzaamheden alleen verrichten om in ’t oog te lopen
- liefhebber zijn van erezetels en vooraan zitten.
- anderen en ook zichzelf afhouden van het koninkrijk van vrede en recht.
- wel vrome praat, maar ondertussen uitbuiting van weduwen.
- de mensen zo bewerken tot navolgers dat ze tweemaal zo erg worden als jezelf.
- idiote voorschriften, waar geen mens de zin van kan ontdekken.
- wel belasting betalen, maar geen gemeenschapszin.
- opstapelen van regel op regel, maar het hart van de wet -barmhartigheid en trouw- veronachtzamen.
- alleen gericht zijn op de buitenkant en niet op de binnenkant.
- je beroepen op beroemde namen uit het voorgeslacht zonder in hun geest te handelen

Hij eindigt met de constatering: Wie bovenstaande typeringen overdenkt en toepast, komt onder de indruk van de actualiteit van deze uitspraken. En gelijk heeft hij. Hoewel sommige regels vooral religieus bedoeld zijn, zijn vele zonder meer van toepassing op de hedendaagse praktijk. Bekijk ze maar eens op je gemak, ik wed dat je er al snel voorbeelden en bekende namen bij kunt bedenken.

Ook het gezegde van vandaag staat er tussen:

Vallen over een strootje, maar over een balk heenstappen.

Het valt op, omdat het echt op een gezegde lijkt, wat van zijn andere constateringen niet gezegd kan worden. Toch weet ik niet zeker of het onder "schijnheiligheid" valt. Dat kan: als je valt over het "strootje" van een ander, terwijl je over je eigen "balk" heen stapt. Maar dat is dus meer (ook Bijbels) "de splinter in andermans oog wel zien, maar niet de balk in het eigen". Je kunt het echter ook lezen als: een moeilijke taak volbracht hebben, maar daarna struikelen over een kleinigheid.

Wie is Bijbelvast genoeg om te kunnen bepalen of deze uitdrukking voorkomt in het genoemde Bijbelboek en zo ja, hoe die bedoeld is? Ben benieuwd naar jullie visie!

© Jannie Trouwborst, april 2017.

Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen.

Een daaldersplekje

Daalder, een mooie historische term, heeft Carel ons opgegeven als opgave voor #SG17-16. Dat vraagt dus eerst om het verzamelen van wat achtergrondinformatie.

Wikipedia kon mij vertellen: 

" De daalder is een historische munt, die voor het eerst rond 1500 werd geslagen in Joachimsthal in Bohemen van zilver uit de mijnen aldaar. De naam was aan die plaats ontleend: Joachimsthaler of kortweg thaler. In de meeste Duitse landen werden thalers geslagen. De bekendste, ook in de Nederlanden, werd de Pruisische daalder, die verdeeld was in 30 groschen. Er gingen 7 Pruisische daalders in een Brits Pond Sterling. In het Pruisische deel van Polen werd een aparte daalder geslagen, die verdeeld was in 3 zloty. De Reichsthaler, munt van het Heilige Roomse Rijk, telde 50 groschen. Ook het woord dollar is afgeleid van de oorspronkelijke benaming thaler.

In Nederland was een daalder 30 stuivers waard en de eerste werd vanaf 1538 geslagen en bleef in omloop tot 1847. Na de decimalisatie van de Nederlandse munten aan het begin van de 19e eeuw was de daalder één gulden vijftig waard. De daalder was van af dat moment in Nederland geen munt meer, maar nog wel een rekeneenheid.
De rijksdaalder was een munt die oorspronkelijk 50 stuivers en vanaf 1807 twee gulden vijftig waard was."

Spraakgebruik
 
In het spraakgebruik bleef de daalder echter bestaan. Een nog altijd bekende uitdrukking is: "Op de markt is uw gulden een daalder waard". En hoewel we sinds 2002 over euro's beschikken, duikt hij nog geregeld op in de betekenis van: goedkoper uit zijn. 

Wie het artikel bij Wikipedia bekijkt, zal een hele rij uitdrukkingen zien staan met deze daalder in de hoofdrol. Mij viel op: 

Dit is een daaldersplekje. Met als betekenis: een huis op een unieke plek in de beleving van de bewoner.

Ik had er nog nooit van gehoord, maar wie er op zoekt via internet, komt het geregeld tegen. Zelfs makelaars gebruiken het om een woning aan te prijzen. Het is blijkbaar een gangbare uitdrukking. Ik ben benieuwd wie van jullie deze uitdrukking al kenden.

© Jannie Trouwborst, april 2017.

Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen.

Druk, druk, druk...

De Paasdagen, en trouwens ook de week ervoor, het zouden rustige bedachtzame dagen moeten zijn, maar dat is al lang niet meer zo voor de meeste mensen. Het werk gaat door, de boodschappen voor uitbundige maaltijden moeten in huis gehaald worden, inpakken voor een lang weekend weg of voorbereidingen treffen voor de uitjes op de Paasdagen. Wat voor uitjes? Naar het pretpark of de meubelboulevard?

Zie de mens...... Hij heeft het zo druk als de kippen voor Pasen.

Sommige kinderen boften: ze mochten mee naar de Braakmanboerderij in Zeeuws-Vlaanderen, waar de boswachter en de vrijwilligers een speurtocht door de omgeving hadden uitgezet en paaseieren verstopten. Na een stevige wandeling konden ze die in de boerderij komen beschilderen. En wat lekkers te drinken en te smikkelen ontbrak ook niet.

Nu weten ze meteen waar ze terecht kunnen voor de stilte èn de geluiden van de natuur. Voor bloemen en vogels, voor waterdiertjes en kriebelbeestjes. Voor ruimte, beweging en avontuur. Voor klauteren in de natuurspeeltuin en knutselen in de boerderij. En om op pad te gaan met de boswachter.

Wellicht dat zij later met hun kinderen met Pasen toch liever de natuur opzoeken dan de meubelboulevard. En wat een geluk dat ze fijne ouders hebben, die ze deze ervaring van harte gunnen. Trouwens.....ook die mochten meedoen met eieren beschilderen en dat deden ze met ...verve.

(Zie: https://www.facebook.com/DeBraakman/).

© Jannie Trouwborst, april 2017.

Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen.

Over het tonnetje en de haring

Meedoen aan de spreekwoordenreeks van Carel (KLIK HIER) blijkt een leuke manier te zijn om mijn kennis op dat gebied uit te breiden. Het zoeken en ontdekken van nieuwe uitdrukkingen en het trachten ze nu en dan toe te passen, bevalt me wel en hoewel ik bij sommige blogactiviteiten even wat kalmer aan wil doen, ga ik toch proberen deze serie niet te vaak over te slaan.

#SG17 nummer 14 is geworden: HARING.

In eerste instantie denk ik dan: wat moet ik daar nu mee. Maar opnieuw blijken er veel meer uitdrukkingen en spreekwoorden te zijn dan de meest gebruikte, die iedereen wel kent. 

Haring is haring en vis is al het andere.  Dit gezegde is eeuwenlang een vaak niet geheel begrepen slogan geweest. Het ging niet om een woordspeling of om een biologisch standpunt. Het gezegde kent een wezenlijke achtergrond. Het betrof de handel; men kende heel concreet de eeuwen door een (groot)handel in vis naast een (groot)handel in haring. Ergo: de ene handelaar was de andere niet. Dit kwam o.a. voort uit: het type schip, de vangstmethoden (met een "vleet" bij de haring) en de opslag van de vis (onbehandeld of ter plekke kaken, pekelen en in tonnetjes verpakken. (Met dank aan Wikipedia).

Twee uitdrukkingen komen daar uit voort: (Haringen vangen) bij de vleet en Het tonnetje ruikt altijd naar de haring. Die laatste had ik niet eerder gehoord, ze betekent zoiets als: afkomst verloochent zich niet, aan iemands optreden herken je altijd zijn afkomst (meestal negatief bedoeld).

Ik ben dol op zoute haring met uitjes, liefst op een witte boterham (die ik anders nooit eet). Volgens bepaalde spreekwoorden schijnt haring heel gezond te zijn. Maar je krijgt er ook dorst van. Een gevleugelde uitdrukking van mijn grootmoeder was dan ook: vis moet zwemmen. En geloof het of niet, dat heeft zich zo in mijn geheugen verankerd, dat ik al dorst krijg, als ik een haring zie of ruik.... Is dat nou wat ze bedoelen met het Pavlov-effect?

Nog twee maanden, dan zijn ze er weer!

© Jannie Trouwborst, april 2017.

Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen. 

Andermans boeken zijn duister te lezen, of toch niet?

 "Waar denk jij aan bij het woord BOEK? Ik ben benieuwd." Vraag 13 van Martha's serie #WOT.

Boek ~  1) Afdeling van een koeienmaag 2) Album 3) Anderwoord 4) Band 5) Bepaald aantal 6) Bundel 7) Bundel bladen 8) Een samengebonden aantal bedrukte bladen 9) Gebonden vellen papier 10) Gedrukt werk 11) Geschrift 12) Grafisch product 13) Grafisch produkt 14) Hoeveelheid papier 15) Informatiedrager 16) Lectuur 17) Leerbundel 18) Leermiddel 19) Leermiddel

Het ideale boek is voor mij een gebonden boek, liefst met een losse omslag. Het doet me denken aan de tijd dat boeken nog een kostbaar bezit waren. Voordat ik in zo'n boek mocht lezen, haalde mijn vader de losse omslag eraf, kaftte het boek met stevig papier (bv. een kalenderblad) en na lezing werd het weer ongeschonden met de omslag in de kast gezet.
Het ideale boek ruikt lekker, is gedrukt op voldoende stevig papier en heeft een verzorgde bladspiegel. Hier en daar een pentekening of aquarel ter ondersteuning van de inhoud stel ik op prijs. Mooie versiering van de linnen kaft is een pre, net als een goed gekozen afbeelding op de omslag.

Tot zover het uiterlijk. Eigenlijk zou de inhoud doorslaggevend moeten zijn, maar het oog en de neus willen ook wat. Ik heb een groot zwak voor boeken en dan niet alleen omdat ik er mijn lees- en leerbehoeften mee kan bevredigen. Boeken hebben voor mijn een ziel. En die ligt verscholen in de tekst. Daarom kan ik ook zo moeilijk afstand doen van gelezen boeken. Ze brengen iets teweeg: een inzicht, een emotie, een verstandhouding met wie de tekst schreef. Wat dat laatste betreft: dat werd ons op de bibliotheekacademie door Kees Fens ten zeerste afgeraden. Een geschrift moest in eerste instantie beoordeeld worden op basis van de literaire kwaliteiten, los van de persoon en het leven van degene die het schreef. Ik heb daar moeite mee. Ik vind juist die boeken interessant die doorleefde thema's behandelen. Niet uit een "Story-achtige" nieuwsgierigheid, maar uit een oprechte, psychologische belangstelling. Klinkt misschien vreemd, maar het was ook op de bibliotheekacademie dat ik kennis maakte met een voor mij onbekend, maar fascinerend vakgebied: psychologie.

Dat zal ook wel verklaren waarom ik nog steeds het liefst psychologische romans lees. Maar ook waarom ik moeite heb met het wegdoen van de oude boeken van mijn ouders en grootouders. Deze boeken hebben mij iets te vertellen. Klinkt het vreemd als ik zeg dat ik vermoed dat ik meer over mijn ouders en grootouders te weten kan komen door de boeken te lezen, die zij destijds te moeite waard vonden om aan te schaffen? Ik maak mezelf nog steeds wijs dat ik ze ooit ga lezen. Of dat zal gebeuren? Ik denk haast van niet. Maar weggooien....? Nee, dan vergooi ik de laatste kans om hen achteraf beter te leren kennen.

Plakplaatjesaquarellen in een jeugdboek van mijn vader

Ik mag graag in de boekenkast kijken, als ik ergens op bezoek ben. De inhoud daarvan spreekt vaak boekdelen. Net als het ontbreken van een boekenkast trouwens. Misschien moet ik ook op die manier naar de boeken van mijn voorouders kijken: ik hoef ze niet allemaal te lezen om toch een aardig idee te krijgen op onbeantwoorde vragen. Opa G. had alleen boeken van uitgeverij Callenbach. Oma v.O. las boeken met sociale thema's en over vrouwenemancipatie (zonder dat ze het woord kende).

Zo werkt het altijd bij mij: als ik ergens goed over na wil denken, dan moet ik het opschrijven, dan valt alles op zijn plaats. En zo heeft Martha me ook dit keer weer op het goede spoor gezet. Ik ga de oude boeken per persoon bij elkaar zoeken, naar thema's en andere aanwijzingen zoeken, wat titels opschrijven en misschien een enkele lezen en dan gaan ze toch echt weg. De papiervisjes rukken op inmiddels. Ik zal het maar niet uitstellen tot ze aan mijn persoonlijke schatten beginnen.....
 
Het komende kwartaal wil ik mijn aandacht wat verleggen naar wandelen en fotograferen. De resultaten daarvan zijn te zien op mijn blog Wandelen in Zeeuws-Vlaanderen e.o. (KLIK HIER).
Dit zal dus voorlopig even mijn laatste bijdrage zijn aan #WOT. Al kan ik niet uitsluiten dat er af en toe een woord voorbij zal komen, dat niet genegeerd kan worden..... 

© Jannie Trouwborst, april 2017

 #WOT: betekent Write on Thursday. Iedere donderdag kiest Martha een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat HIER een link achter naar je eigen blog zodat iedereen mee kan lezen.